Miesięczny przegląd rynku surowców rolnych [Październik]

Październik 2025 upłynął pod znakiem rosnących różnic między kategoriami surowców. Mleko i zboża pozostawały pod presją wysokiej podaży, podczas gdy kawa i kakao reagowały na czynniki pogodowe, utrzymując wysokie ceny. W dodatkach chemicznych panowała względna stabilizacja, choć coraz wyraźniej widać wpływ kosztów energii i logistyki.

Dla europejskich firm był to miesiąc wyważonych decyzji: wykorzystywania niskich cen w stabilnych segmentach i zabezpieczania pozycji w tych bardziej ryzykownych przed końcem roku.

Produkty mleczne

Produkcja mleka dalej rosła w kluczowych regionach. W USA osiągnęła 70,1 mln ton, podczas gdy popyt eksportowy pozostawał stonowany. Ostatnia aukcja GDT pokazała lekkie schłodzenie nastrojów, co dobrze oddaje sytuację: rynek jest nasycony, ale bez gwałtownych ruchów.

W Europie jesienny napływ surowca zwiększył zapasy i utrzymywał presję na większość kategorii. Tłuszcze mleczne kontynuowały miękki trend, choć śmietana krótkotrwale odbiła dzięki ożywieniu w kontraktach krótkoterminowych. W proszkach nastroje były chłodne: SMP i WMP pozostawały przy niskiej bazie, a konkurencja z Oceanii ograniczała pole do poprawy marż.

Sery odnotowały lekką presję cenową, chociaż popyt detaliczny w UE pozostawał stabilny, niższe ceny surowca i wysoka podaż powodowały, że handel toczył się w wąskich widełkach przy zwiększonej dyscyplinie zapasów. Wyraźnie lepiej wyglądał segment białek serwatkowych: koncentraty i izolaty korzystały z trwałego popytu i ograniczonej podaży, co czyniło je jednym z nielicznych jaśniejszych punktów miesiąca.

Podsumowując: to wciąż rynek kupującego. Październik sprzyjał renegocjacjom i zabezpieczaniu wolumenów na początek 2026 roku, ale równowaga jest krucha. Ewentualne ograniczanie produkcji w krajach o wyższych kosztach energii i pasz mogłoby stosunkowo szybko zmienić układ sił.

Zboża i skrobie

Na rynku zbóż październik przyniósł wyraźne uspokojenie po rekordowych żniwach, ale też coraz silniejszą walkę o rynki zbytu. Nadwyżki pszenicy i kukurydzy w kluczowych regionach produkcyjnych utrzymują presję na ceny, a światowy handel coraz mocniej przesuwa się w kierunku odbiorców z Azji i Afryki.

Unia Europejska wchodzi w nowy sezon z wyjątkowo wysokimi zapasami. Plony pszenicy miękkiej przekroczyły 136 mln ton, co oznacza poziom najwyższy od pięciu lat. To powoduje rosnącą konkurencję między eksporterami z Francji, Niemiec i regionu Morza Czarnego, gdzie agresywne oferty cenowe z Ukrainy i Rosji podcinają unijny eksport. Coraz większa część unijnego ziarna trafia więc do przetwórstwa paszowego i biogazowni, zamiast na eksport.

Na rynku kukurydzy sytuacja jest podobna. Dobra pogoda w Europie Środkowej i spadek kosztów suszenia zwiększyły dostępność surowca, a jednocześnie popyt paszowy nie rośnie w tempie, które pozwoliłoby zbilansować rynek. W efekcie rośnie presja na magazyny, szczególnie w Polsce, Rumunii i na Węgrzech, gdzie przetwórcy oczekują korekt cenowych w czwartym kwartale.

Na poziomie globalnym, dane IGC wskazują na rekordowe zapasy zbóż – ponad 600 mln ton. Mimo to widać pewne punkty napięcia: spowolnienie logistyki w portach Morza Czarnego, opóźnienia w dostawach z Argentyny i rosnące zainteresowanie importem kukurydzy w Chinach. To może krótkoterminowo stabilizować rynek i ograniczać dalsze spadki cen.

Dla branży paszowej i przetwórczej to okres relatywnie komfortowy. Koszty surowców pozostają niskie, ale uwaga skupia się na długoterminowej opłacalności eksportu. Kluczowe dla końcówki roku będą decyzje dotyczące wolumenów eksportowych z Rosji i Ukrainy oraz tempo realizacji kontraktów azjatyckich, które zadecydują o nastrojach w pierwszym kwartale 2026.

Kawa i kakao

Rynek kawy

Październik na rynku kawy przyniósł wyraźne napięcia między rosnącą podażą a utrzymującą się niepewnością logistyczną. Zbiory w Brazylii przebiegały szybciej niż rok temu, jednak sucha pogoda w południowych stanach zaczęła odbijać się na jakości ziaren arabiki. W efekcie kontrakty futures zareagowały na spadek certyfikowanych zapasów w USA, które osiągnęły najniższy poziom od dekady. To wywołało krótkotrwałe odbicie cen, choć rynek wciąż pozostaje bardzo wrażliwy na dane pogodowe.

W Wietnamie rekordowe prognozy plonów robusty – mimo utrzymujących się obaw o suszę w rejonie Dak Lak – łagodzą napięcia na globalnym bilansie, przesuwając część zakupów w stronę tańszych odmian.

W handlu międzynarodowym coraz wyraźniej widać zmianę kierunków eksportu. Brazylijscy eksporterzy ograniczają dostawy do Europy, kierując większe wolumeny do USA i Japonii, gdzie różnice kursowe poprawiają marże. W tym samym czasie palarnie w Niemczech, Włoszech i Polsce zwiększają zakupy w Ameryce Środkowej, szczególnie w Hondurasie i Gwatemali, aby utrzymać ciągłość dostaw arabiki wysokiej jakości. Wysokie stawki frachtu z Ameryki Południowej do Europy oraz rosnące koszty finansowania zapasów powodują, że wielu importerów stosuje model zakupów warstwowych – łączenie krótkich dostaw spot z długoterminowymi kontraktami na pierwsze miesiące 2026 roku.

Rynek kakao

Po miesiącach gwałtownych wzrostów i późniejszej korekty październik 2025 r. przyniósł na rynku kakao okres zmiennej, lecz ogólnie stabilizującej się sytuacji. W pierwszej połowie miesiąca ceny utrzymywały się w okolicach 6 000 USD za tonę, kontynuując trend spadkowy rozpoczęty latem. Jednak w końcówce października notowania ponownie wzrosły, osiągając poziom około 6 500 USD/t, blisko najwyższych wartości od początku miesiąca. Wzrost ten był wspierany spadkiem certyfikowanych zapasów monitorowanych przez ICE w portach USA (do najniższego poziomu od siedmiu miesięcy) oraz zapowiedzią powrotu kakao do Bloomberg Commodity Index, co może przyciągać dodatkowy kapitał funduszy inwestycyjnych.

Jednocześnie z Afryki Zachodniej napływały mieszane sygnały. Skup ziaren pozostaje niski, ponieważ rolnicy z Wybrzeża Kości Słoniowej i Ghany wstrzymują sprzedaż w oczekiwaniu na dalsze podwyżki cen gwarantowanych. Część zapasów z poprzedniego sezonu charakteryzuje się obniżoną jakością z powodu nadmiernej wilgotności i problemów z magazynowaniem. Mimo to, optymistyczne prognozy zbiorów, wynik dobrej równowagi między opadami a nasłonecznieniem, budzą nadzieję na poprawę podaży w sezonie październik–marzec.

Europejscy importerzy nadal sygnalizują trudności w utrzymaniu standardów jakościowych i dłuższe terminy dostaw, szczególnie w portach Abidżanu i Takoradi. W tej sytuacji rośnie znaczenie alternatywnych dostawców, takich jak Ekwador, Brazylia czy Dominikana, choć ich konkurencyjność wciąż ograniczają wysokie koszty transportu morskiego.

Dodatki

Rynek dodatków funkcjonalnych i chemicznych wykazywał względną stabilizację cen, choć branża pozostaje czujna wobec napięć w łańcuchach dostaw i rosnących kosztów energii. Producenci w Azji, zwłaszcza w Chinach, które odpowiadają za ponad 60 % światowej podaży witamin, pracowali z obniżoną wydajnością, co wydłużyło terminy dostaw do Europy. W efekcie importerzy częściej zabezpieczają kontrakty z wyprzedzeniem, by uniknąć ryzyka przerw logistycznych.

W centrum uwagi znalazła się witamina C (kwas askorbinowy), której cena w Europie utrzymywała się w okolicach 3 USD/kg. Unia Europejska pozostaje w pełni zależna od importu tej witaminy, a globalna produkcja skupia się w Azji. Pomimo sezonowego wzrostu popytu w sektorze farmaceutycznym i suplementacyjnym, rynek zachował równowagę. Presję cenową złagodziło osłabienie popytu paszowego. Pod koniec miesiąca EFSA potwierdziła bezpieczeństwo stosowania kwasu askorbinowego i jego soli, torując drogę do odnowienia autoryzacji w 2026 r.

Na rynku kwasu cytrynowego, kluczowego konserwantu i regulatora pH, ceny pozostały stabilne w rejonie 1,8 USD/kg, mimo rosnących kosztów energii. Większość dostaw do UE nadal pochodzi z Chin, a struktura importu pozostaje bez zmian.

W segmencie aminokwasów i związków bioaktywnych (tauryna, kreatyna, L-karnityna) odnotowano lekkie ożywienie zamówień w branży suplementacyjnej, napędzane jesiennym wzrostem popytu. Azjatyccy dostawcy ograniczali jednak sprzedaż spotową, preferując kontrakty długoterminowe.

Miesiąc zakończył się decyzją Komisji Europejskiej o rozszerzeniu autoryzacji kwasu propionowego i jego soli na wszystkie gatunki zwierząt, co w dłuższej perspektywie może obniżyć koszty konserwacji pasz i żywności.

Ogólnie rynek dodatków pozostaje stabilny cenowo, lecz napięty operacyjnie. Wysokie koszty energii i koncentracja produkcji w Azji sprawiają, że w końcówce roku najważniejszym czynnikiem dla firm staje się bezpieczeństwo dostaw, nie cena.

Podsumowanie i prognozy

Październik 2025 utrwalił zróżnicowanie między segmentami rynku surowców rolnych. W mleczarstwie utrzymuje się nadpodaż i niska aktywność eksportowa, podczas gdy kawa i kakao pozostają pod wpływem czynników pogodowych i strukturalnych, utrzymując wysokie ceny. Zboża i skrobie korzystają z dobrej podaży, a dodatki chemiczne, mimo stabilnych notowań, coraz silniej odczuwają rosnące koszty energii i napięcia logistyczne.

Dla europejskich przetwórców końcówka roku zapowiada się jako okres większej ostrożności. W sektorach o nadpodaży możliwe są renegocjacje kontraktów, natomiast w kategoriach o wysokiej zmienności, jak kawa, kakao czy witaminy, kluczowe stają się zabezpieczenia i elastyczne formuły cenowe.

W ostatnich tygodniach roku kierunek rynku wyznaczą trzy czynniki: tempo spadku produkcji mleka w Europie, pogoda w Ameryce Południowej oraz stabilność transportu z Azji. Globalny bilans podaży pozostaje dodatni, ale rynek wchodzi w fazę rosnącej zmienności, a przewagę zyskają firmy, które wcześniej zabezpieczyły ceny i łańcuch dostaw.