- Cukry to grupa związków chemicznych, należących do rodziny węglowodanów.
- Dzielą się na: monosacharydy, disacharydy, oligosacharydy i polisacharydy.
- Cukry odgrywają kluczową rolę jako substrat energetyczny.
- Są stosowane nie tylko w przemyśle spożywczym, ale również i w branży farmaceutycznej i paszowej.
Cukry to związki organiczne występujące głównie w roślinach, charakteryzujące się słodkim smakiem. Znane są również jako węglowodany, sacharydy lub sacharoza i stanowią podstawę codziennej diety człowieka. Odkryj, czym są cukry proste. Dowiedz się, jak możesz skorzystać z wykorzystania cukrów w swojej firmie.
Podstawowa klasyfikacja cukrów
Cukry dzielą się na cztery kategorie:
Cukry Proste (Monosacharydy)
Są to tak zwane cukry proste, składające się z jednej cząsteczki (monomeru), którą organizm może wykorzystać jako źródło energii natychmiast po spożyciu. Monosacharydy, takie jak glukoza, fruktoza i galaktoza, dodają smaku i nie dostarczają żadnych istotnych składników odżywczych, takich jak witaminy czy minerały.
Polecany artykuł do czytania: Sacharydy (cukry przemysłowe) – zastosowanie w żywności i paszach
Disacharydy
Disacharydy to cukry, których cząsteczki w wyniku hydrolizy ulegają rozszczepieniu tworząc dwie cząsteczki monosacharydów. W tej kategorii znajdziemy między innymi sacharozę, laktozę i maltozę.
Oligosacharydy
Oligosacharydy to krótkie łańcuchy węglowodanowe, które zawierają od 2 do 10 monomerów. Powstają one przez połączenie wielu cząsteczek cukrów prostych poprzez wiązanie O-glikozydowe. Oligosacharydy pełnią różne funkcje w organizmach żywych. Tworzą mikroflorę jelitową i zwiększają aktywność bakterii z rodzaju lactobacillus i bifidobacterium, które są niezbędne w procesie trawienia.
Oligosacharydy są ważne dla struktury komórek i tkanek, a także pomagają w produkcji hormonów, enzymów i innych substancji życiowych. Są również zaangażowane w mechanizmy hematopoezy i determinują grupę krwi AB-0. Oligosacharydy odgrywają ważną rolę w ochronie organizmu poprzez obecność w płynie maziowym i posiadanie ścian komórkowych złożonych z odpowiednich materiałów. Pomagają również w utrzymaniu elastyczności naczyń krwionośnych.
Cukry złożone (Polisacharydy)
Cukry złożone to związki wielocząsteczkowe składające się z cukrów prostych połączonych ze sobą w łańcuchy. Węglowodany złożone podczas trawienia są rozkładane na mniejsze cząsteczki, które następnie uwalniane są do krwi. Do cukrów złożonych należą:
Skrobia – cukier zapasowy roślin, nie rozpuszcza się w zimnej wodzie ani w rozpuszczalnikach organicznych. Po dodaniu gorącej wody skrobia zaczyna pęcznieć i tworzy strukturę kleju. Występuje w postaci zarówno amylozy, jak i amylopektyny;
Glikogen – główny polisacharyd stanowiący materiał zapasowy w organizmach zwierzęcych. Gromadzi się w wątrobie i w tkankach mięśni prążkowanych;
Celuloza – budulec ścian komórkowych roślin wyższych; jest składnikiem włókien. Kwas hialuronowy jest głównym składnikiem płynu maziowego oraz wiąże wodę w skórze właściwej.
Jak cukier wpływa na organizm?
Węglowodany w pożywieniu są najważniejszym substratem energetycznym dla człowieka. W codziennej diecie powinny dostarczać 50-70 procent energii. Są też produktem fotosyntezy, gdyż rośliny wytwarzają je z dwutlenku węgla i wody. Węglowodany składają się z co najmniej kilku grup karboksylowych i minimum jednej grupy karbonylowej.
Do funkcji węglowodanów w organizmach żywych należy:
- Dostarczanie energii potrzebnej do pracy mózgu, składników odżywczych,
- budowanie rezerw energetycznych (u człowieka w postaci glikogenu),
- składnik DNA i RNA,
- hamowanie krzepnięcia krwi,
- udział w budowaniu struktur komórkowych,
- ochrona białek organizmu,
- degradacja kwasów tłuszczowych,
- ochrona organizmu przed nadprodukcją ciał ketonowych i nadkwasotą,
- odżywianie mózgu, rdzenia kręgowego i czerwonych krwinek (glukoza),
- udział w mechanizmie rozpoznawania komórek przez limfocyty.
Zakres cukrów oferowanych przez Foodcom S.A.
Monohydrat dekstrozy
Monohydrat dekstrozy, znany również jako d-glukoza, jest naturalnie występującym monosacharydem w roślinach i owocach.
W przemyśle spożywczym dekstroza jest stosowana w celu uzyskania pożądanych właściwości fizycznych produktu końcowego. Poprawia lepkość, zwiększa słodycz i służy jako wzmacniacz smaku. Cukier ten ma słabszą siłę słodzenia niż inne, takie jak sacharoza, ale ma wyższy wskaźnik rozpuszczalności w wodzie.
W przemyśle paszowym monohydrat dekstrozy stanowi źródło energii w różnych produktach przeznaczonych dla zwierząt. Poprawia również smak i pożywność produktu końcowego.
W farmaceutyce, zastrzyki z dekstrozy są stosowane, gdy pacjent z problemami medycznymi nie może spożywać wystarczającej ilości płynów, lub gdy potrzebny jest dodatkowy płyn dostarczający kalorie w krótkim czasie.
Maltodekstryna
Maltodekstryna jest produkowana poprzez enzymatyczną hydrolizę skrobi z roślin, najczęściej z kukurydzy, ale także z ryżu i pszenicy. Produktem końcowym jest sypki, biały proszek o wysokim współczynniku rozpuszczalności.
Maltodekstryna jest tanią alternatywą dla innych węglowodanów, która może być wykorzystywana do dostarczania energii zwierzętom takim jak świnie i krowy w laktacji.
Maltodekstryna jest stosowana w przemyśle spożywczym ze względu na jej zdolność do zmiany właściwości takich jak tekstura i smak. Zapewnia gładkość w produktach spożywczych w puszkach i poprawia teksturę w towarach takich jak mięsa, wypieki i wyroby cukiernicze. Działa również jako emulgator.
Glukoza
Glukoza jest głównym monosacharydem występującym we krwi. Odczyt glukozy we krwi jest często określany po prostu jako „cukier we krwi”. Jego wartość wynika z rozpadu węglowodanów przyjmowanych z pożywieniem i konwersji glikogenu do glukozy w wątrobie.
Badanie poziomu glukozy odgrywa istotną rolę w diagnostyce i monitorowaniu cukrzycy. W cukrzycy typu 2 wysoki poziom cukru we krwi może prowadzić do zaburzeń układu krążenia, nerwowego i odpornościowego.
Glukoza jest ważnym źródłem energii, która utrzymuje komórki ludzkiego ciała w aktywności. Rozkład glukozy na potrzeby metabolizmu następuje poprzez konwersję glukozy na energię w komórce docelowej.
Syrop glukozowy
Syrop glukozowy to roztwór składający się z glukozy i maltozy (cukrów prostych) oraz niskocząsteczkowych polisacharydów. Syrop glukozowy w naturalnej postaci występuje w owocach (np. winogronach) lub miodzie. Można go również znaleźć w sztucznie przetworzonej żywności, gdzie jest on stosowany, nadając słodki smak.
Bardzo często syrop glukozowy mylony jest z syropem glukozowo-fruktozowym. Jednak spożywanie tych syropów ma inne działanie, a to oznacza inne właściwości zdrowotne.
Dodawany do napojów bezalkoholowych wzmacnia ich okres ważności i sprawia, że dłużej pozostają one świeże.
Fruktoza
Fruktoza występuje w wielu roślinach, gdzie często jest związana z glukozą tworząc dwucukier – sacharozę. Niewielkie ilości znajdują się również w warzywach. Głównym źródłem fruktozy w codziennej diecie jest cukier (sacharoza) oraz syropy fruktozowe: kukurydziany i glukozowo-fruktozowy. Metabolizm fruktozy zachodzi bez udziału insuliny.
W przemyśle spożywczym fruktoza jest stosowana jako substancja słodząca i konserwująca. Ze względu na właściwości higroskopijne jest przydatna w przedłużaniu trwałości pieczywa. Nadaje lodom gładką konsystencję. Osoby chore na cukrzycę często zastępują cukier fruktozą.
W przemyśle farmaceutycznym wykorzystywana jest jako substrat. Ich popularność wynika głównie z tego, że są tańsze od cukru. Ponadto mają lepsze właściwości sensoryczne, a producenci żywności stosują je w dżemach, napojach gazowanych i niegazowanych. Żywność zawierająca fruktozę zapewnia szybki zastrzyk energii.
Chcesz dowiedzieć się więcej o cukrach? Nasz zespół Foodcom S.A. zajmujący się wsparciem sprzedaży i rozwiązaniami logistycznymi doradzi w zbadaniu możliwości wykorzystania cukrów w celu rozszerzenia portfolio produktów spożywczych i paszowych. Wypełnij formularz kontaktowy!