Gliceryna jako napęd przemysłu – od biopaliw po kosmetyki

Gliceryna (E422) to organiczny związek chemiczny, który należy do grupy cukroli. Jest to alkohol polihydroksylowy – najprostszy trwały alkohol trójwodorotlenowy (triol). Gliceryna nazywana jest również glicerolem lub rzadziej – propano-1,2,3-triolem. Wszystkie te nazwy są poprawne i są używane zamiennie.

Gliceryna to substancja otrzymywana najczęściej ze źródeł roślinnych i zwierzęcych na drodze zmydlania tłuszczów. Może być również pozyskiwana syntetycznie poprzez reakcję utleniania propylenu lub jako produkt uboczny podczas wytwarzania biopaliw. Naturalnie glicerol zawarty jest nie tylko w tłuszczach roślinnych i zwierzęcych, ale też w niektórych owocach i warzywach. Odgrywa także kluczową rolę w fizjologii zwierząt żyjących w zimnym klimacie, gdyż zwiększa ich tolerancję na zamarzanie.

Gliceryna jest szeroko wykorzystywana w produkcji kosmetyków, a także w wielu innych gałęziach przemysłu, w medycynie i gospodarstwach domowych.

Właściwości chemiczne gliceryny

Gliceryna, znana również jako glicerol, to organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi trójwodorotlenowych. Jego wzór chemiczny to C₃H₈O₃, co oznacza, że cząsteczka gliceryny składa się z trzech atomów węgla, ośmiu atomów wodoru i trzech grup hydroksylowych (-OH). Te grupy hydroksylowe nadają glicerynie charakter polarny, dzięki czemu jest doskonałym rozpuszczalnikiem dla wielu substancji, takich jak alkohole czy sole organiczne.

Właściwości chemiczne gliceryny czynią ją związkiem bardzo stabilnym. Jest odporna na działanie większości kwasów i zasad w temperaturze pokojowej, co sprawia, że jest bezpieczna do użycia w wielu różnych gałęziach przemysłu. Posiada też właściwości higroskopijne, co oznacza, że może przyciągać i wiązać wodę z otoczenia. Dzięki temu znalazła zastosowanie w kosmetykach, produktach farmaceutycznych oraz przemyśle spożywczym. W reakcji z kwasami tłuszczowymi gliceryna tworzy estry, takie jak triglicerydy, które są podstawowym składnikiem tłuszczów i olejów.

Kolejną ważną reakcją chemiczną, w której glicerol bierze udział, jest estryfikacja. W wyniku tej reakcji gliceryna może zostać przekształcona w nitroglicerynę, która jest kluczowym składnikiem materiałów wybuchowych, ale także substancją stosowaną w farmakologii jako lek rozszerzający naczynia. Dzięki temu jest istotnym surowcem chemicznym o szerokim zakresie zastosowań.

Właściwości fizyczne gliceryny

Glicerol ma charakterystyczne właściwości fizyczne, które czynią go wszechstronną substancją. W warunkach normalnych gliceryna to gęsta, bezbarwna i przezroczysta ciecz o konsystencji syropu. Jej temperatura topnienia wynosi około 17,8°C, co sprawia, że w niskich temperaturach może zamarzać, tworząc krystaliczną formę. Temperatura wrzenia to 290°C, co czyni ją odporną na parowanie i umożliwia jej stosowanie w aplikacjach wymagających stabilności termicznej.

Jest bardzo lepka, co jest jej jedną z najważniejszych cech fizycznych, wpływających na jej zastosowanie. Dzięki wysokiej lepkości gliceryna jest wykorzystywana jako środek nawilżający w produktach kosmetycznych, takich jak kremy, balsamy i szampony, zapewniając skórze oraz włosom odpowiednie nawilżenie. Wysoka lepkość sprawia również, że gliceryna doskonale działa jako środek zmiękczający w produktach spożywczych, nadając im pożądaną teksturę.

Jej gęstość wynosi około 1,26 g/cm³, co oznacza, że jest cięższa od wody. Jest także rozpuszczalna w wodzie w dowolnych proporcjach, dzięki swojej polarności i obecności trzech grup hydroksylowych, które tworzą wiązania wodorowe z cząsteczkami wody. Dzięki temu gliceryna jest często stosowana jako substancja wiążąca, emulgator czy rozpuszczalnik w wielu produktach. Jest również bezwonna i ma słodkawy smak, co czyni ją cennym dodatkiem do żywności i leków, w których pełni funkcję substancji słodzącej.

Przezroczystość oraz jej zdolność do mieszania się z wodą i innymi rozpuszczalnikami umożliwia jej wykorzystanie w produkcji kosmetyków oraz środków farmaceutycznych, które wymagają wysokiej jakości i estetyki. Gliceryna jest również termicznie stabilna i nieulegająca rozkładowi w normalnych warunkach użytkowania, co czyni ją niezastąpionym składnikiem w licznych aplikacjach przemysłowych.

Produkcja gliceryny

Gliceryna może być uzyskiwana w sposób naturalny lub syntetyczny. Powstaje w wyniku hydrolizy tłuszczów, co prowadzi do powstania mieszaniny kwasów tłuszczowych i gliceryny. Następnie jest oddzielana od kwasów tłuszczowych za pomocą destylacji lub innych procesów rafinacji. Jej roślinnymi źródłami są zazwyczaj nasiona soi, tłuszcz palmowy lub olej kokosowy.

Syntetycznie glicerol można otrzymać z propenu poprzez chlorowanie, w wyniku którego powstaje chlorek allilu. Związek ten jest następnie utleniany do dichlorohydryny, który reaguje z mocną zasadą, tworząc epichlorohydrynę. Produktem jej hydrolizy jest właśnie glicerol. Może on być także pozyskiwany jako produkt uboczny w produkcji biopaliw.

Zastosowanie glicerolu

Gliceryna znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle, głównie ze względu na swoje silne właściwości higroskopijne. Jest wykorzystywana przede wszystkim w produkcji kosmetyków, ale także jako środek konserwujący – ponieważ zatrzymuje wodę, zapobiega wysychaniu kosmetyków lub żywności, a także hamuje rozwój mikroorganizmów. Glicerol używany jest również w przemyśle w celu zwiększenia lepkości produktów i jako rozpuszczalnik innych substancji, a także jako półprodukt.

Gliceryna w domu

E422 jest łatwo dostępnym produktem, który przez lata znalazł także wiele zastosowań w naszych gospodarstwach domowych. Glicerol jest substancją rzadko powodującą alergię i wywołującą niegroźne efekty uboczne jedynie w dużych dawkach. W związku z tym jest używany nie tylko jako domowy środek przeczyszczający, ale także do produkcji naturalnych kosmetyków. Łatwo przy jego użyciu stworzyć nawilżający peeling lub tonik do pielęgnacji cery, a nawet mydełko glicerynowe.

Kolejnym domowym zastosowaniem gliceryny jest utrzymanie naszego domu w czystości. Jej dodatek przy myciu okien czy luster sprawi, że miejsca te nie będą tak łatwo ulegały zaparowaniu. Glicerol zapobiega też zbieraniu się kurzu i ułatwiają polerowanie powierzchni. Nadaje połysk szklanym przedmiotom i meblom, szczególnie ciemnym. Często jest również stosowany do odnawiania przedmiotów gumowych lub plastikowych, umożliwiając ich wizualne odświeżenie.

Gliceryna w kosmetykach

Przemysł kosmetyczny to obszar najczęstszego wykorzystania gliceryny na skalę przemysłową. Związek ten jest głównie składnikiem kosmetyków mających właściwości nawilżające i natłuszczające. Ma za zadanie nawilżyć i zregenerować suchą skórę, w związku z tym jest stosowany w kremach do twarzy, a także w kremach do rąk i stóp, w pomadkach do ust i balsamach do ciała. Jest również obecny w kosmetykach przeznaczonych dla dojrzałej skóry, ponieważ wygładza zmarszczki i napina skórę. Dodatkowo uelastycznia skórę, łagodzi podrażnienia i stany zapalne oraz zrogowacenia.

Stanowi składnik mydła glicerynowego, które jest stosowane przez osoby o delikatnej i wrażliwej skórze. Dzięki swoim właściwościom nawilżającym ten rodzaj mydła zapobiega wysuszaniu skóry. Przyciąga wilgoć z głębszych warstw skóry, spowalniając lub zapobiegając nadmiernemu wysuszaniu.

Glicerol jest także wykorzystywany w pielęgnacji włosów. Gliceryna jest zalecana dla włosów, które są słabe, łamią się i mają tendencję do puszenia. Często jest dodawana do odżywek wzmacniających i wygładzających włosy, masek do włosów oraz serum do końcówek.

Może również poprawiać teksturę kosmetyków. Dodanie jej do produktów do pielęgnacji skóry i włosów może sprawić, że staną się one mniej lepkie i łatwiejsze do rozprowadzania. Ponadto gliceryna zapobiega wysychaniu produktów oraz krystalizacji tłuszczów, a także ułatwia mieszanie się tłuszczów z wodą.

Gliceryna w produkcji żywności

Glicerol znajduje również zastosowanie w przemyśle spożywczym. W produktach występuje jako składnik oznaczony jako E422. Jest wykorzystywany do dostosowywania i utrzymywania odpowiedniego poziomu wilgotności produktów, np. zapobiega wysychaniu pieczywa. Ze względu na swoje zdolności do wiązania wody glicerol jest też konserwantem, gdyż prowadzi do ograniczenia wzrostu szkodliwych mikroorganizmów. Ze uwagi na jej słodki smak, gliceryna jest też wykorzystywana jako substancja słodząca, a także jako środek zagęszczający, np. w produkcji likierów.

Gliceryna w medycynie i farmakologii

W przemyśle farmaceutycznym gliceryna jest stosowana głównie do wytwarzania środków przeczyszczających. W ten sposób działa substancja podana zarówno doustnie, jak i doodbytniczo. E422 można też znaleźć w kroplach nawilżających oczy i preparatach do higieny uszu, a także w preparatach do leczenia chorób skóry, ran i oparzeń. Dodatek glicerolu do leków poprawia ich smak i gładkość. Związek ten jest także jednym z głównych składników nitrogliceryny – związku wykorzystywanego jako lek rozszerzający naczynia krwionośne stosowany u pacjentów z chorobą wieńcową. W medycynie gliceryna jest stosowana także do przechowywania nasienia, gdyż chroni plemniki przed zamarzaniem. Jako suplement diety glicerol jest również stosowany przez sportowców w celu ograniczenia utraty wody przy intensywnych treningach.

Gliceryna w przemyśle

Często jest stosowana w przemyśle jako półprodukt lub rozpuszczalnik dla innych substancji. Jest używana np. w płynach (liquidach) używanych w e-papierosach. Gliceryna jest podgrzewana przez atomizer, co powoduje powstanie aerozolu, który dostarcza użytkownikowi nikotynę. E422 odgrywa także istotną rolę w procesie produkcji środków zapobiegających zamarzaniu tekstyliów i wosków. Wykorzystuje się ją również do produkcji żywic, farb, wosków, płynów hamulcowych i chłodniczych, środków czyszczących oraz różnych rodzajów tkanin, a także w garbarstwie do wysuszania skór. Glicerol występuje również w materiałach wybuchowych oraz jako półprodukt w przemysłowych syntezach chemicznych.

Rynek gliceryny

Rynek gliceryny odznacza się dużą elastycznością ze względu na różnorodność jej źródeł oraz możliwe zastosowania. W zależności od potrzeb dostępne są różne rodzaje gliceryny – od naturalnej, pochodzącej z olejów roślinnych, poprzez syntetyczną o wysokiej czystości, aż po techniczną, uzyskiwaną jako produkt uboczny w produkcji biodiesla. Zróżnicowanie produktów glicerynowych przekłada się na możliwość ich wykorzystania w rozmaitych gałęziach przemysłu – od farmacji po przemysł spożywczy, kosmetyczny i technologiczny. Jej produkcja dostosowana do specyficznych standardów jakości jest kluczowa, szczególnie w obszarach takich jak przemysł kosmetyczny i farmaceutyczny, gdzie wymagane są szczególnie wysokie standardy czystości. W związku z rosnącym zapotrzebowaniem na biopaliwa oraz naturalne komponenty gliceryna staje się również cennym elementem łańcucha dostaw, co tylko podkreśla jej znaczenie na współczesnym rynku chemicznym.

Nasz zespół Wsparcia Sprzedaży wspiera Partnerów Handlowych w sprawnym i efektywnym realizowaniu transakcji, zapewniając najwyższy standard usług. Zespół logistyczny dba o transport, a dział finansowy odpowiada za wszystkie kwestie finansowe związane z transakcją. Sprawdzona gliceryna dostępna jest na Foodcom.