- Chlorek magnezu to sól w postaci białych płatków, najczęściej występująca w formie uwodnionej.
- Związek ten pozyskuje się z wody morskiej, biszofitu występującego na dnie mórz lub z solanek. Popularne źródła chlorku magnezu to Wielkie Jezioro Słone i Morze Martwe.
- Chlorek magnezu używany jest jako suplement diety o łatwej przyswajalności magnezu, a także jako środek stosowany do łagodzenia stanów zapalnych i bólu oraz polepszenia kondycji skóry.
- Używany jest również w przemyśle gastronomicznym, budowniczym, chemicznym, a także w rolnictwie jako składnik nawozów i pasz dla zwierząt.
- W drogownictwie chlorek sodu jest stosowany w usuwaniu śniegu i lodu, z powodzeniem zastępując mniej wydajną i bardziej szkodliwą sól drogową.
Chlorek magnezu to związek nieorganiczny o wielu różnych zastosowaniach. Popularne jest jego użycie w przemyśle chemicznym i farmaceutycznym, jednak wciąż pozostaje niedoceniany w drogownictwie, wypierany przez dużo mniej wydajną i bardziej szkodliwą sól drogową. Niezbędny do funkcjonowania organizmów żywych magnez jest świetnie przyswajalny z chlorku magnezu. Jakie są właściwości chemiczne MgCl2 i jego zastosowania?
Czym jest chlorek magnezu?
Chlorek magnezu opisany jest wzorem MgCl2 – składa się z jednego jonu magnezu i dwóch jonów chloru. Najczęściej występuje w postaci uwodnionej, takiej jak sześciowodny chlorek magnezu o wzorze MgCl26H2O. Związek ma postać najczęściej białawych płatków, ewentualnie kryształów lub granulek.
Uwodnioną sól chlorku magnezu otrzymuje się najczęściej z wody morskiej lub solanek poprzez wytrącanie z nich wodorotlenku magnezu przy pomocy zasad, użycie kwasu solnego i zatężenie lub krystalizację. Sześciowodny chlorek magnezu można otrzymać też poprzez działanie kwasem solnym na węglan lub tlenek magnezu i krystalizację produktu. Sól bezwodną otrzymuje się np. poprzez ogrzewanie tlenku magnezu z węglem i chlorem.
Polecany artykuł do czytania: Tlenek Magnezu i jego zastosowania przemysłowe
Chlorek magnezu i jego właściwości
Chlorek magnezu to substancja silnie higroskopijna, czyli łatwo wiążąca wodę. Jeśli chodzi o inne właściwości chemiczne i fizyczne chlorku magnezu, sól bezwodna jest substancją bezzapachową i dobrze rozpuszczalną w wodzie – jej rozpuszczalność wynosi 54 g na 100 ml wody w 20°C. Słabiej rozpuszcza się w etanolu i jedynie nieznacznie w acetonie oraz pirydynie. Temperatura wrzenia chlorku magnezu to 1412°C, natomiast topnienia – 714°C lub 117°C w postaci uwodnionej.
Rynek chlorku magnezu
W 2022 roku wartość światowego rynku chlorku magnezu wynosiła prawie pół miliarda dolarów, przy czym kwota ta ciągle rośnie. Eksperci szacują stabilny wzrost aż do 2030 roku, kiedy to może osiągnąć nawet 3-4 miliardy dolarów. Obecnie produkowanych jest prawie 2 tysiące ton chlorku magnezu rocznie – w 2022 roku liczba ta osiągnęła 1700 ton, natomiast do 2035 przewiduje się wzrost produkcji do 2900 ton. Największy rynek chlorku magnezu z 44% udziału w przychodach obejmuje obszar południowej Azji i Pacyfiku. Jednymi z głównych dostawców chlorku magnezu są: Nedmag Industries, Alkim Alkali Kimya A.S., Tessenderlo Group, Compass Minerals International Inc., Shouguang Dingsheng Chemical Co., Intrepid Potash Inc., Weifang Yuze Chemical Co., Uralkali JSC, HuiTai Investment Co., Qinghai Salt Lake Potash Co., Israel Chemical Limited, NikoMag i inni.
Pozyskiwanie chlorku magnezu
Dostępny na rynku chlorek magnezu występuje w postaci soli rozpuszczalnej w wodzie, ekstrahowanej z solanki lub wody morskiej. Miejscami produkcji chlorku magnezu są m.in. Wielkie Jezioro Słone w Ameryce Północnej i Morze Martwe w Dolinie Jordanu. Chlorek magnezu produkowany jest z solanek pozyskiwanych z tych zbiorników, które są wyjątkowo bogate w tę sól. Surowiec może być wytwarzany także z biszofitu – minerału znajdującego się m.in. w obrębie dna morskiego cechsztynu w północno-zachodniej Europie. Mniejsze ilości chlorku magnezu pozyskuje się przez odparowywanie wody morskiej.
Zastosowanie chlorku magnezu
Chlorek magnezu jest związkiem, który ma wiele różnych zastosowań, zarówno w przemyśle, jak i codziennym użytku. Niektóre z nich są powszechnie znane, inne – niedoceniane. Przyjrzyjmy się różnym sposobom i obszarom, w których można stosować chlorek magnezu.
Chlorek magnezu jako preparat farmaceutyczny
Chlorek magnezu z racji na dobrą przyswajalność pierwiastka w organizmie człowieka stosowany jest często jako preparat leczniczy. Jego użycie jest bezpieczne, może być toksyczny jedynie w dużych dawkach w przypadku osób z obniżoną funkcją nerek.
Magnez jest konieczny do prawidłowego funkcjonowania każdej komórki organizmu człowieka, szczególnie w przypadku przewodnictwa nerwowego i zachowania równowagi wodno-elektrolitowej. Suplementowanie chlorku magnezu zwiększa witalność i odporność, wzmacnia kości, poprawia pamięć i koncentrację, działa przeciwzakrzepowo i przeciwzapalnie, zmniejsza skutki stresu i zapobiega depresji, bezsenności i zmęczeniu. Chroni także serce i naczynia krwionośne.
Chlorek magnezu w kosmetologii
Zaobserwowano pozytywne działanie chlorku magnezu we wspomaganiu leczenia chorób skóry, takich jak łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, egzema czy trądzik. Zapobiega również przedwczesnemu starzeniu się skóry, zwalcza bakterie na jej powierzchni i łagodzi stany zapalne.
Popularny w kosmetologii jest chlorek magnezu do kąpieli, który poprawia nawilżenie skóry, wspomaga leczenie reumatyzmu, bólów mięśniowych, gojenie ran, łagodzenie stanów zapalnych oraz przywraca równowagę magnezową organizmu. Kąpiel z chlorkiem magnezu to też znakomita metoda na relaks i ukojenie nerwów.
Sporządzona z chlorku magnezu oliwka magnezowa może być natomiast stosowana jako naturalny antyperspirant, mgiełka do włosów czy oliwa do masażu lub wcierania w obolałe części ciała.
Chlorek magnezu w drogownictwie
Chlorek magnezu jest związkiem stosowanym w drogownictwie w celu zapobiegania oblodzeniu powierzchni, takich jak drogi, chodniki, ścieżki, parkingi, mosty, lotniska. Rozpylany na powierzchnie, może zapobiegać powstawaniu na nich lodu, pozostając aktywnym nawet przez kilka dni.
Bywa stosowany w usuwaniu lodu i śniegu zamiast soli drogowej – chlorek magnezu pochłania wodę, wydzielając ciepło roztapiające lód. W przeciwieństwie do soli działa w temperaturach do nawet -50°C. Dla tego samego efektu wystarczy użyć około 10 razy mniej chlorku sodu niż soli drogowej.
Chlorek magnezu w dużo mniejszym stopniu niż sól drogowa czy chlorek wapnia uszkadza betonowe powierzchnie, nie powoduje korozji samochodów, jest nieszkodliwy dla ludzi i zwierząt. Mimo to konieczna jest kontrola ilości używanego chlorku magnezu z racji na możliwe zanieczyszczenie środowiska przy nadmiernym jego stosowaniu.
Chlorek magnezu może być używany także w celu zapobiegania erozji i stabilizacji gleby, usuwania pyłu i kurzu z nieutwardzonych dróg, boisk, torów żużlowych czy kortów.
Chlorek magnezu a kulinaria
W krajach azjatyckich chlorek magnezu pozyskiwany z wody morskiej jest głównym składnikiem przyprawy bittern, zwanej też nigari lub lushui. Przyprawa ma słonogorzki smak i jest dobrym źródłem magnezu oraz mikroelementów w diecie, dlatego jest stosowana m.in. jako składnik mleka modyfikowanego dla niemowląt. Używa się jej także jako koagulanta w produkcji tofu z mleka sojowego.
Chlorek magnezu jako składnik nawozów
Chlorek magnezu jest źródłem łatwo przyswajalnego magnezu nie tylko dla człowieka, ale także dla roślin. Zarówno magnez, jak i chlor są dla nich niezbędne do prawidłowego wzrostu i zachowania odpowiedniej zawartości chlorofilu. W związku z tym sól ta jest często składnikiem nawozów roślinnych, zamiennie do siarczanu magnezu.
Należy odpowiednio dostosować dawkę środka, gdyż w zbyt dużych ilościach może on być toksyczny dla roślin lub zaburzać ich zdolność przyswajania wody i składników odżywczych, a także zwiększać podatność na choroby.
Chlorek magnezu w żywieniu zwierząt
Chlorek magnezu odgrywa ważną rolę także w żywieniu zwierząt gospodarskich, takich jak bydło czy trzoda chlewna. Niedobór magnezu jest częstym zaburzeniem gospodarki mineralnej w stadach, szczególnie karmionych paszami niedoborowymi bez udziału dodatków mineralnych. Chlorek magnezu może być stosowany profilaktycznie jako dodatek do pasz lub bolusy magnezowe dożwaczowe. W przypadku stwierdzenia niedoboru magnezu w stadzie chlorek magnezu można podawać dożylnie lub doprostniczo. U dorosłych krów czy świń niedobór magnezu może objawiać się m.in. nerwowością zwierząt, u cieląt może powodować także tężyczkę.
Chlorek magnezu w przemyśle
W chemii gospodarczej i przemyśle chlorek magnezu jest stosowany w produkcji mydła, detergentów, a także poliolefin, wapnia i magnezu metalicznego. Inne zastosowania obejmują przyspieszanie wiązania i uszczelniania zapraw murarskich i betonu, stosowanie w środkach do ustalania pH, jako środek pomocniczy w oczyszczalniach ścieków, a także jako odczynnik laboratoryjny, m.in. służący do osuszania gazów i cieczy w syntezach chemicznych. Do tego ostatniego zastosowania służy także chloran magnezu.
Polecany artykuł do czytania: Surowce i półprodukty chemiczne – co warto o nich wiedzieć?
Jaki chlorek magnezu wybrać? Dostępne opcje i alternatywy
Chlorek magnezu dostępny jest na rynku w formie bezwodnej lub uwodnionej. Najczęściej spotykane są preparaty sześciowodnej soli chlorku magnezu. Są one wystarczające do większości zastosowań, jednak w przypadku analiz chemicznych lub w przemyśle, np. dla pozyskiwania magnezu metalicznego, konieczne jest użycie soli bezwodnej. Wybór odpowiedniego produktu zależy od celu, w jakim ma być użyty chorek magnezu.
Rynek oferuje także sporo alternatyw dla tego związku. Dla wielu zastosowań, np. w przemyśle farmaceutycznym czy rolnictwie, możliwe jest użycie innych soli magnezowych, jak tlenek magnezu czy siarczan magnezu. W drogownictwie do kontroli zakurzenia dróg i stabilizacji gleby dobrym substytutem chlorku magnezu, który jest bezpieczny dla środowiska, są preparaty enzymatyczne. W kontroli oblodzenia stosuje się wspomnianą już sól drogową (chlorek sodu) oraz chlorek wapnia.
Podsumowanie
Chlorek magnezu to związek o wielu różnych zastosowaniach, nie tylko w przemyśle chemicznym. Warto poznać jego pełny potencjał, zwłaszcza w porównaniu z tradycyjnie stosowanymi związkami, które często są bardziej szkodliwe dla środowiska lub mniej wydajne.
Chlorek magnezu obecny w suplementach diety jest kilkukrotnie lepiej rozpuszczalny w wodzie niż inne sole magnezowe używane w farmakologii, a tym samym jest lepiej wchłaniany. Używany w nawozach, chlorek magnezu uzupełnia zapotrzebowanie roślin nie tylko na jony magnezu, ale i chloru. W drogownictwie powoli wypiera stosowanie soli drogowej, która jest mniej efektywna i bardziej szkodliwa dla środowiska oraz powierzchni, na których jest stosowana.
Ponadto chlorek magnezu jest stosunkowo łatwy w produkcji dzięki możliwości jego pozyskiwania z wody morskiej. Podsumowując, zastosowanie chlorku magnezu może być dobrą alternatywą dla innych, dotychczas stosowanych związków.
