- Kakao to cenny surowiec o bogatej historii, używany jako żywność i waluta przez starożytne cywilizacje Ameryki Środkowej.
- W 2024 roku ceny kakao osiągnęły rekordowe poziomy z powodu obaw o przyszłoroczne zbiory i brak płynności na rynku.
- Na ceny kakao wpływają zmniejszona produkcja, wysoki globalny popyt, zmiany klimatyczne oraz rosnące koszty produkcji.
- Wysokie ceny kakao mają bezpośredni wpływ na przemysł czekoladowy, kosmetyczny i farmaceutyczny, co ostatecznie odczuwają konsumenci końcowi.
Kakao jest jednym z najcenniejszych surowców na świecie, a jego historia sięga starożytnych cywilizacji Ameryki Środkowej, gdzie było używane jako żywność oraz waluta. Dziś nadal odgrywa kluczową rolę w globalnej gospodarce i jest podstawowym składnikiem wielu produktów, w szczególności czekolady. Ceny kakao kształtowane są przez różne czynniki, w tym od warunków klimatycznych i zmiany globalnej polityki handlowej.
Zmiana cen ma wpływ na wiele podmiotów – od rolników, przez przetwórców i konsumentów. Dla producentów oznacza zmiany w dochodach i często jest źródłem niepewności ekonomicznej. Dla firm przetwórczych może wpływać na koszty produkcji i strategie cenowe.
Aktualna sytuacja na rynku kakao
Rok 2024 był niezwykle burzliwy dla rynku kakao. W kwietniu ceny osiągnęły rekordowy poziom. Kontrakty majowe sięgały aż 12 567 USD za tonę w Londynie i 11 878 USD za tonę w Nowym Jorku. Było to spowodowane obawami o przyszłoroczne zbiory i brakiem płynności na rynku. Jednak pod koniec miesiąca ceny spadły o 15% i ustabilizowały się na poziomie 10 662 USD w Londynie i 10 050 USD w Nowym Jorku.
Średnia cena z czerwca 2024 r. wyniosła 8 271 USD za tonę. Wskazuje to na wzrost o 9,72% w porównaniu z poprzednim miesiącem i o 160,7% w porównaniu z czerwcem 2023 roku. Jest wynikiem nie tylko krótkoterminowych zakłóceń, ale również długoterminowych trendów, które kształtują rynek.
Trendy cenowe w ostatnich latach
W ostatnich latach ceny kakao znacznie wzrosły. W 2023 r. średnio wynosiły około 3 173 USD za tonę, co już stanowiło duży skok w porównaniu z poprzednimi latami. Przyczyną tego trendu są zarówno strukturalne, jak i nagłe wydarzenia, które sprawiły, że produkcja kakao stała się bardziej nieprzewidywalna.
Prognozy na przyszłość
Ceny kakao mają pozostać wysokie przez kilka następnych miesięcy, co jest wynikiem złożonej kombinacji czynników. Wysoki popyt na czekoladę, zwłaszcza na produkty premium, w połączeniu z problemami z podażą, przyczynia się do dalszego wzrostu cen. Zmiany klimatyczne wpływają na wydajność upraw, prowadząc do niedoboru kakao. Dodatkowo, rosnące koszty produkcji, takie jak ceny nawozów i płace pracowników, także wpływają na zwiększenie cen.
Ekstremalne zjawiska pogodowe, choroby roślin i wspomniane wcześniej rosnące koszty produkcji sprawiają, że przyszłość rynku kakao jest niepewna. Mimo to, wysoki popyt na czekoladę, zwłaszcza w krajach rozwijających się, oraz rosnąca popularność produktów premium, gwarantują, że kakao pozostanie cennym towarem na globalnym rynku.
Czynniki wpływające na obecne wysokie ceny kakao
Zmniejszona produkcja
Główne kraje produkujące kakao, takie jak Wybrzeże Kości Słoniowej i Ghana, doświadczają znacznych spadków produkcji. Choroby roślin, takie jak wirus obrzęku pędów, oraz zmienne warunki klimatyczne, takie jak susza i nieregularne opady deszczu, negatywnie wpływają na plony. W 2024 roku produkcja kakao na świecie spadła o około 11% w porównaniu z rokiem poprzednim, co znacząco wpłynęło na dostępność surowca. Problemy te są pogłębiane przez starzenie się plantacji i brak nowoczesnych technik uprawy.
Wysoki popyt
Globalny popyt na czekoladę rośnie, zwłaszcza w krajach rozwijających się. Chińscy i indyjscy konsumenci coraz częściej sięgają po czekoladę, w wyniku czego rośnie popyt na surowiec. Dodatkowo, rosnąca popularność czekolady premium i specjalistycznych produktów czekoladowych napędza popyt na produkty o wysokiej jakości. Ponadto, kakao jest stosowane nie tylko w żywności, ale także w kosmetykach i suplementach diety, więc popyt rośnie na całym świecie. Wysoka wartość odżywcza kakao, w tym zawartość antyoksydantów i minerałów, przyczynia się do jego rosnącej popularności.
Zmiany klimatyczne
Kakao jest uprawiane w strefie tropikalnej, która jest bardzo wrażliwa na zmiany klimatu. Stabilne temperatury, wilgotność i regularne opady deszczu mają kluczowe znaczenie dla zdrowego wzrostu kakaowców. Zmiany klimatyczne mogą zakłócić te warunki i spowodować problemy z produkcją.
Ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak El Niño, mogą powodować susze i inne anomalie pogodowe, które wpływają na uprawy, tak jak to było w obecnym roku. Natomiast nadmierne opady deszczu mogą powodować powodzie i zwiększone ryzyko chorób grzybiczych, takich jak czarownica i czarna zgnilizna strąków, które mogą zniszczyć całe plantacje.
Koszty produkcji
Na ceny kakao wpływają rosnące koszty produkcji, nawozów i pracy. W Ghanie wzrost minimalnego wynagrodzenia wpływa na koszty produkcji, co przekłada się na wyższe ceny końcowe. Dodatkowo, konflikt na Ukrainie zakłócił globalne łańcuchy dostaw nawozów, co przyczyniło się do wzrostu kosztów.
Niedobory w dostawach
Popyt na czekoladę premium i inne produkty zawierające kakao jest wysoki, a podaż niska, więc występują niedobory i wyższe ceny. Oczekiwania na dalsze braki w dostawach napędzają wytwórców czekolady do zakupów zapasowych, co dodatkowo zwiększa presję na ceny.
Wpływ cen kakao na rynek globalny
Przemysł czekoladowy
Wysokie ceny mają bezpośredni wpływ na przemysł czekoladowy, który jest największym konsumentem tego surowca. Wzrost kosztów produkcji kakao przekłada się na wyższe koszty produkcji czekolady. Firmy czekoladowe, takie jak Nestlé, Mars, i Hershey, muszą podnosić ceny swoich produktów, aby zrekompensować wyższe koszty surowców. W 2024 roku wiele z tych firm ogłosiło podwyżki cen swoich produktów.
Jednak nie tylko ceny czekolady są zagrożone. Wysokie ceny kakao mogą zmusić firmy do szukania alternatywnych źródeł surowca lub innowacyjnych rozwiązań. Producenci współpracują, aby opracować substytuty kakao, które mogą być stosowane w produkcji czekolady i innych produktów.
Wpływ na inne branże
Wpływ wysokich cen nie ogranicza się do przemysłu czekoladowego. Kakao jest wykorzystywane w kosmetykach, napojach, farmaceutykach i jako składnik wielu produktów spożywczych. Wzrost cen surowca wpłynie na wszystkie te branże, a producenci będą musieli podnieść ceny lub poszukać alternatyw.
Kosmetyki z masłem kakaowym, cenionym składnikiem ze względu na swoje właściwości nawilżające, będą droższe. Przemysł farmaceutyczny, który wykorzystuje ekstrakty z kakao w wielu suplementach diety, również odczuje wzrost cen.
Konsument końcowy
Konsument końcowy jest ostatecznie tym, kto odczuwa skutki wzrostu cen. Wyższe ceny czekolady i innych produktów zawierających kakao doprowadzą do zmniejszenia konsumpcji. Konsumenci będą szukać tańszych alternatyw lub ograniczać produkty luksusowe, takie jak czekolada premium.
W krajach rozwiniętych, gdzie czekolada jest powszechnie spożywana, wyższe ceny zmienią zachowania konsumentów. W krajach rozwijających się, gdzie konsumpcja czekolady rośnie, wzrost cen przełamie ten trend i ograniczy dostępność produktów czekoladowych dla szerszej populacji.
Rok 2024 był rekordowy pod względem cen kakao, a rynek był w tarapatach. Kwietniowe i majowe ceny kontraktowe wyniosły ponad 12 000 USD za tonę, a czerwcowe były o ponad 160% wyższe niż rok wcześniej. Wzrost cen był spowodowany wieloma czynnikami – zmianami klimatycznymi, chorobami roślin, rosnącymi kosztami produkcji i popytem na czekoladę premium.
Czynniki te wpłynęły na podaż i dostępność kakao oraz spowodowały zakłócenia na rynku. W nadchodzących miesiącach rynek kakao będzie musiał wprowadzić innowacje, przyjąć zrównoważone praktyki rolnicze i dostosować się do zmieniających się warunków. Jednak pomimo wyzwań, kakao jest surowcem o ogromnym znaczeniu gospodarczym i społecznym.
