W 2024 r. globalny rynek lizyny stanął w obliczu licznych wyzwań wynikających z rosnących kosztów surowców, zakłóceń w łańcuchu dostaw oraz zmian regulacyjnych. Jako niezbędny aminokwas stosowany głównie w przemyśle paszowym, lizyna pozostaje istotnym składnikiem żywienia zwierząt, a jej produkcja i ceny są ściśle powiązane z sektorem rolnym i dostępnością surowców, takich jak kukurydza i soja. Lizyna jest jednak również coraz częściej wykorzystywana w suplementach diety i farmaceutykach, co dodatkowo kształtuje dynamikę rynku.
Analiza sytuacji na globalnym rynku lizyny w 2024 roku
Na początku roku producenci stanęli w obliczu rosnących kosztów energii i surowców, co wywarło presję na ograniczenia podaży i podniosło ceny lizyny na rynku globalnym. Pierwszy kwartał przyniósł średni wzrost cen o 12% w porównaniu z tym samym okresem w 2023 r., a kolejne miesiące tylko utrwaliły trend wzrostowy. Było to szczególnie widoczne w Europie, gdzie rosnące ceny pasz wymusiły większą ostrożność w zakupach, a niektórzy hodowcy zaczęli szukać alternatywnych źródeł aminokwasu. W Azji, zwłaszcza w Chinach, popyt na lizynę pozostawał stabilny, wspierany przez ożywienie sektora trzody chlewnej i wzrost produkcji drobiu.
„W 2024 r. rynek lizyny znajdował się pod silną presją kosztową. Kluczowymi czynnikami były ceny kukurydzy, która jest głównym surowcem do jej produkcji, a także zmiany regulacyjne w Europie. Po nałożeniu ceł antydumpingowych na chińską lizynę, importerzy zaczęli intensywnie poszukiwać alternatywnych dostawców, co w dłuższej perspektywie może doprowadzić do przetasowania sił na globalnym rynku. Jednocześnie rosnąca popularność lizyny w przemyśle farmaceutycznym i suplementacyjnym otwiera przed producentami nowe perspektywy, co w dłuższej perspektywie może kompensować spadek zapotrzebowania w sektorze paszowym.” – komentuje Łukasz Klażyński, Członek Zarządu, Partner i Dyrektor Handlowy.
Poza sektorem paszowym, rosnące zainteresowanie lizyną odnotowano w farmaceutyce i suplementacji. W USA, Kanadzie i Europie rosnąca świadomość roli aminokwasów w diecie przełożyła się na zwiększony popyt na suplementy z lizyną wspierające odporność, leczenie opryszczki oraz zdrowie kości i mięśni. Wyraźny wzrost zaobserwowano wśród sportowców i osób na dietach roślinnych, gdzie lizyna uzupełnia niedobory białka.
Czynniki logistyczne również miały istotny wpływ na rynek. Zakłócenia na szlakach transportowych, w tym czasowe blokady Kanału Sueskiego i problemy z dostępnością kontenerów w azjatyckich portach, wpłynęły na opóźnienia w dostawach i dodatkowo podniosły koszty importu. Rynek europejski zmagał się również z konsekwencjami nowych przepisów celnych, które nałożyły tymczasowe cła antydumpingowe na import lizyny z Chin. Ograniczenia te miały na celu ochronę lokalnych producentów, ale jednocześnie spowodowały dalszy wzrost cen i ograniczyły dostępność produktu na rynku europejskim.
Analiza regionalna rynku lizyny
W 2024 r. globalny rynek lizyny wykazywał zróżnicowaną dynamikę w różnych regionach ze względu na lokalne czynniki gospodarcze, polityczne i środowiskowe.
Ameryka Północna
W Stanach Zjednoczonych rynek lizyny pozostawał stabilny, chociaż producenci musieli stawić czoła rosnącym kosztom surowców, zwłaszcza kukurydzy, co doprowadziło do wyższych kosztów produkcji. Napięcia handlowe z Chinami i potencjalne ograniczenia eksportu soi dodatkowo wpłynęły na dostępność surowców potrzebnych do produkcji lizyny. Sytuacja w Kanadzie była podobna, z silnym naciskiem na utrzymanie stabilności dostaw w obliczu globalnych zakłóceń logistycznych.
Europa
Europejski rynek lizyny przeszedł znaczące zmiany w 2024 roku. Wprowadzenie przez Unię Europejską tymczasowych ceł antydumpingowych na import lizyny z Chin miało na celu ochronę lokalnych producentów przed nieuczciwą konkurencją. Decyzja ta przyczyniła się do wzrostu cen lizyny w całym regionie i zmusiła importerów do poszukiwania alternatywnych źródeł dostaw. Kraje takie jak Niemcy i Francja odnotowały zwiększone zainteresowanie produkcją krajową i dywersyfikacją dostaw.
Azja
Chiny, jeden z największych na świecie producentów lizyny, kontynuowały swoją międzynarodową ekspansję. Jednak środki antydumpingowe Unii Europejskiej i napięcia handlowe z USA doprowadziły do przesunięcia uwagi na nowe rynki w Azji i Afryce. Indie i kraje Azji Południowo-Wschodniej doświadczyły zwiększonego popytu na lizynę ze względu na rozwój przemysłu paszowego i rosnącą świadomość znaczenia suplementacji aminokwasami w hodowli zwierząt.
Ameryka Łacińska
W Brazylii i Argentynie, będących głównymi producentami soi i ważnymi dostawcami surowców do produkcji lizyny, zaobserwowano stabilny wzrost produkcji. Korzystne warunki klimatyczne i inwestycje w nowoczesne technologie rolnicze przyczyniły się do wyższych plonów, pozytywnie wpływając na dostępność surowca dla producentów lizyny w regionie.
Afryka
Afrykański rynek lizyny pozostawał na wczesnym etapie rozwoju. Jednak rosnące inwestycje w sektorze rolnym i hodowlanym, szczególnie w krajach takich jak Nigeria i Kenia, wskazują na potencjalny wzrost popytu na lizynę w nadchodzących latach. Wyzwania związane z infrastrukturą i dostępem do nowoczesnych technologii produkcji mogą jednak spowolnić tempo ekspansji rynku.
Trendy i prognozy na rynku lizyny w 2025 roku
Po dynamicznych zmianach na rynku lizyny w 2024 r., nadchodzące miesiące będą kluczowe dla określenia czy sektor wejdzie w fazę stabilizacji, czy też stanie w obliczu dalszej niepewności. W obliczu globalnych wyzwań, takich jak napięcia handlowe, zmiany regulacyjne i rosnąca presja na zrównoważoną produkcję, firmy produkujące lizynę będą musiały dostosować swoje strategie, aby pozostać konkurencyjnymi.
„Rynek lizyny stoi na rozdrożu. Z jednej strony mamy rosnące koszty produkcji ze względu na ograniczoną dostępność surowców i energii, a z drugiej rosnącą dywersyfikację źródeł dostaw. To właśnie strategiczne zmiany w łańcuchach dostaw będą jednym z najważniejszych trendów w 2025 roku. Europejscy importerzy, po nałożeniu ceł antydumpingowych na chińską lizynę, aktywnie poszukują nowych dostawców w Ameryce Południowej i Azji Południowo-Wschodniej. Możemy spodziewać się, że zwiększona produkcja w tych regionach częściowo ustabilizuje ceny, ale jednocześnie otworzy nowe wyzwania w zakresie logistyki i zgodności z unijnymi przepisami dotyczącymi śladu węglowego.” – Łukasz Klażyński, Członek Zarządu, Partner, Dyrektor Działu Chemii w Foodcom S.A., komentuje.
Szczególną rolę w 2025 roku będzie odgrywał rozwój nowoczesnych metod produkcji lizyny ukierunkowanych na redukcję emisji CO₂ i zużycia energii. Poszukiwanie alternatywnych źródeł surowców, takich jak odpady rolnicze, może stać się nowym trendem, który zmniejszy zależność od kukurydzy i soi. Jednocześnie rosnące zainteresowanie lizyną w sektorze farmaceutycznym i suplementów otwiera nowe perspektywy dla producentów, zwłaszcza w krajach rozwiniętych, gdzie konsumenci coraz częściej sięgają po produkty funkcjonalne wspierające odporność i regenerację mięśni.
Nie można również pominąć wpływu zmian klimatycznych. Niestabilne warunki pogodowe w kluczowych regionach produkujących surowce, takich jak Brazylia i USA, mogą nadal wpływać na podaż, co w połączeniu z rosnącymi wymogami regulacyjnymi w Europie będzie wymagało elastycznych strategii zakupowych.
Podsumowując, rok 2025 może być okresem stabilizacji cen lizyny, pod warunkiem skutecznej dywersyfikacji źródeł dostaw i dalszego rozwoju technologii produkcji. Firmy, które odpowiednio wcześnie dostosują się do nowych realiów rynkowych, będą miały największe szanse na umocnienie swojej pozycji w branży.